همبستگی: مدتها بود به ندرت شنیده می شد که پناهجویان ایرانی در معرض خطر اخراج از سوئد قرار بگیرند ولی در یک سال گذشته به نظر می رسد که آن شرایط اساسا عوض شده باشد. نظر شما در این رابطه چیست؟
عبدالله اسدی: بلی سئوال شما کاملا درست است تغییر این شرایط برای فدراسیون ما، کاملا قابل پیش بینی بود و بارها به این موضوع پرداخته بودیم. دولتهای اروپایی بویژه دولت سوئد مدام در تلاش بوده اند تا موانع مرزی که اساسا از طرف جمهوری اسلامی در سر راه پناهجویان اخراجی به ایران ایجاد شده بود را برطرف کنند. اداره مهاجرت و مقامات سوئدی در این مورد بارها با رژیم ایران تماس گرفته اند تا آنها را قانع کنند که پناهجویان اخراجی را تحویل بگیرند. اداره مهاجرت می گوید هنوز که هنوز است بر سر این موضوع با ایران به توافقی دست نیافته و کماکان برای اخراج پناهجویان ایرانی که فاقد گذرنامه هستند با مشکلات زیادی مواجه است و همچنان سعی براین دارد که پناهجویان بازداشتی و کسانی که به درخواست پناهندگی آنها پاسخ رد داده می شود را قانع کند که به سفارت ایران رفته و برای بازگشت به ایران گذرنامه تهیه نمایند.
همبستگی: به نظر شما چرا جمهوری اسلامی از پذیرش پناهجویان خودداری می کند؛ هدفش از این سیاست چه می تواند باشد چون گفته می شود جمهوری اسلامی حتی عدم پذیرش پناهجویان اخراجی را در مرزهای ایران به قانون تبدیل کرده است؟
عبدالله اسدی: من نمی دانم آیا این موضوع در ایران به قانون تبدیل شده است یا نه ولی اساسا این مقررات در زمان دولت احمدی نژاد به اجرا گذاشته شد. ولی این مسئله خیلی طبیعی است جمهوری اسلامی می خواهد رفت و آمد اتباع ایرانی به خارج از مرزهای این کشور با دارا بودن مدارک سفر صورت بگیرد. تصویب قانونی که شما به آن اشاره می کنید ممکن است با همین فرمولبندی صورت گرفته باشد. مقررات مرزی در همه جوامع جهان با داشتن گذرنامه صورت می گیرد. جمهوری اسلامی هم در مورد کنترل و مقررات مرزی همین را گفته است و پناهجویان اخراجی را هم وارد این مقررات کرده است. بهرحال این یک قرارداد مرزی است و جمهوری اسلامی هم می خواهد روی رفت و آمدهای اتباع ایران کنترل داشته باشد. ولی باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که جمهوری اسلامی در چند سال گذشته بدلیل اجتناب از پذیرش پناهجویان اخراجی فاقد گذرنامه از سوی شماری از کشورهای اتحادیه اروپا از جمله سوئد تحت فشار بوده است. تعقیب و پیگرد پناهجویان ایرانی در دوره اخیر نشان توافقاتی است که ممکن است میان دولت سوئد و جمهوری اسلامی برسر این موضوع انجام گرفته باشد. گفته می شود رژیم ایران در مرزهای خود بویژه مرزهای هوایی باجه های تردد ایجاد کرده است در این باجه ها برای اتباع ایرانی که مدارک سفر به همراه ندارند برگه تردد صادر می شود و آنها را از در دیگری وارد می کنند. به همین دلیل است پلیس مرزی سوئد اکنون با اطمینان بیشتری پناهجویان بازداشتی را به طرف ایران حرکت می دهد.
همبستگی: پلیس از چه روشی برای شناسایی و بازداشت پناهجویان پرونده بسته استفاده می کند و اساسا این بازداشت ها شامل کدام دسته از پناهجویان می شود؟
عبدالله اسدی: بازداشت و اخراج شامل پناهجویانی می شود که از دادگاهها پاسخ منفی می گیرند و پرونده هایشان از سوی اداره مهاجرت به پلیس فرستاده می شود. از سال ۲۰۰۵ تاکنون برای پناهجویان ایرانی پرونده بسته، به نسبت سالهای گذشته دوره آرامش به حساب می آمد. ولی در ۸-۷ ماه گذشته دیدیم که این آرامش شکسته شد و شماری از پناهجویان ایرانی، یکی پس از دیگری بازداشت شدند و برای اخراج به ایران هرهفته یکی را راهی فرودگاه آرلاندا می کردند. روش پلیس برای شناسائی و بازداشت پناهجویان پرونده بسته کار خیلی پیچیده ای نیست روی پرونده بسیاری ازآنها آدرس محل کار و سکونت وجود دارد بنابراین برخی از این پناهجویان یا در محل کار و یا در محل سکونت خود بازداشت می شوند. روش دیگری که برای بازداشت پناهجویان بکار گرفته می شود، احضار آنها به پلیس است. اتفاقا اکثر بازداشتیهای این دوره کسانی بودند که پلیس برای آنها نامه فرستاده و پناهجویان را احضار کرده بود و هنگام مراجعه، آنها را بازداشت می کردند. این دسته از پناهجویان، بعضی اوقات تصادفی هم به تور پلیس می افتند، برای مثال پناهجویانی که بیکار هستند از فرط شرایط بی پولی و هزینه بالای حمل و نقل داخلی قدرت خرید کارت اتوبوس و قطار را ندارند و مجبور می شوند بعضا بطور سیاه رفت و آمد کنند به همین دلیل به تور مامورین کنترل بلیط می افتند و مامورین کنترل هم آنها را تحویل پلیس می دهند. بهرحال ماههای گذشته دوران سختی برای پناهجویان در خطراخراج و سازمانهایی مثل فدراسیون بود. بعضی اوقات حتی خودمان به قدرت و تاثیرات کار خود باور نداریم در حالی که عملا می بینیم که برای متوقف کردن حکم اخراج یک پناهجو یک عالمه کار مهم و تاثیر گذارانجام می شود بطوری که یکی از وکلای سوئد که در جریان دیپورت محمد توسلی با ما کار می کرد به خانم اندیشه علیشاهی از فعالین فدراسیون گفته بود: “کار سازمانیتان بسیار پرقدرت و حائز اهمیت است”. بهرحال اقدامات به موقع ما و بسیاری دیگر از مدافعین حقوق پناهندگی در این دوره اخیر بسیار کارساز و نتیجه بخش بود بطوری که جلوی اخراج همه آنهایی که به قصد دیپورت به ایران بازداشت شده بودند گرفته شد. جلوگیری از دیپورت این پناهجویان کار کم درد سری نبود در این زمینه نامه های بسیار مهمی به مقامات دولت سوئد و اداره مهاجرت این کشور نوشته شد، اعتراضات زیادی سازماندهی گردید، دخالتها و سازماندهی به موقع و انعکاس آن در رسانه های سوئد و شکایتهای پی در پی به دادگاه اروپا و گسترش این مبارزه به خارج از سوئد، هرکدام تاثیرات تعیین کننده ای در متوقف کردن اخراج پناهجویان داشت. برای مثال در اعتراض به حکم اخراج مرضیه کمانگر، علاوه بر فعالیت گسترده واحدهای فدراسیون در سوئد، واحد فدراسیون ما در شهر فرانکفورت آلمان در مقابل کنسولگری سوئد دست به تجمع زدند و خواهان متوقف کردن فوری حکم اخراج مرضیه به ایران شدند و همچنین ایمیلهای اعتراضی زیادی در بسیاری از کشورهای اروپایی به اداره مهاجرت سوئد ارسال گردید.
برای جلوگیری از اخراج سیروان فروتن هم فعالیتهای کمی صورت نگرفت. جلوگیری از اخراج وی به ایران حاصل دوندگی زیاد و کار شبانه روزی و خستگی ناپذیری اکتیویستهایی بود که به خودشان و به سیروان تعهد داده بودند تا افکار عمومی جامعه را در جریان تصاویر و اسناد و مدارک فعالیتهای سیاسی سیروان و خطری که از سوی جمهوری اسلامی جان و زندگی وی را تهدید می کرد قرار دهند. واین فعالیتها در ظرفیت بسیاربالایی انجام گرفت. در واقع پرونده سیروان یک تجربه دیگر را به اندوخته های ما مدافعین حقوق پناهندگی افزود و برای جلوگیری از اخراج بقیه بهتر کار کردیم. اما برای متوقف کردن حکم اخراج هرکدام از این کیسها وقتی وارد دلایل فردی آنها می شدیم با پیچیدگی خاصی از نظر حقوقی روبرو می شدیم از این نظر باید با مهارت کامل، مهمترین نکته کیس را می گرفتیم و در همه جا روی آن می کوبیدیم و توجه رسانه ها و افکار عمومی را در دفاع از آنها جلب می کردیم. از این طریق روی تصمیمات سخت اداره مهاجرت برای متوقف کردن حکم اخراج هر کدام از پناهجویان تاثیرات مثبت می گذاشتیم. برای مثال شکایت فدراسیون به دادگاه اروپا در روزنامه آفتون بلادت چاپ سوئد منتشر شد. انعکاس اعتراض سه نماینده پارلمانی در همان روزنامه همه و همه از جمله فعالیتهایی بود که به صورت پیگیر تا متوقف کردن حکم آنها ادامه پیدا کرد.
همبستگی: در ماههای گذشته پناهجویان زیادی در سوئد به قصد دیپورت به ایران بازداشت شدند. در همین مورد مدتی پیش یک سایت فارسی در سوئد به نقل از پلیس مرزی این کشور اعلام کرد که در سال جاری ۲۶ پناهجوی ایرانی را بدون مشکل به ایران اخراج کرده است در همین چند ماه گذشته جلوی دیپورت تعدادی گرفته شد. می توانید بگویید که دقیقا حکم دیپورت چند تن از پناهجویان ایرانی از طریق این نوع فعالیتها در دوره اخیر متوقف شده است و اساسا این دستگیریها به طور مشخص از چه زمانی شروع شده است و چرا فدراسیون در مورد آن ۲۶ نفر چیزی نگفت؟
عبدالله اسدی: در مورد خبر اخراج این ۲۶ نفر باید بگویم که این خبر از هیچ منبع دیگری تائید نشد و هیچ نام و نشانی از این ۲۶ پناهجو در دست نمیباشد، هیچکدام تماسی با فدراسیون نگرفتند و درخواست کمک نکردند، حتی از طرف هم کمپیهایشان تلفنی به منظور کمک به آنها دریافت نکردیم و چه بسا سازمانهای دیگری که کم و بیش مثل فدراسیون فعالیت می کنند این خبر را از هیچ منبع دیگری نشنیدند. میخواهم بگویم خبر دییورت آن ۲۶ نفر پناهجوی ایرانی که هیچ کس نفهمید چه کسانی بودند و از کجا دیپورت شدند کاملا ساختگی و بی اساس بود. بنا براین فدراسیون هم نمی توانست از خبری بی اساس خبر بسازد. با گذشت زمان و در مقایسه با بازداشتها و دیپورتهای اخیر بی پایه و اساس بودن این خبر بخوبی اثبات شد. اینکه بازداشتها از چه زمانی شروع شد، به نظر من حتی نمی شود گفت این بازداشتها از زمان بازداشت کیومرث کاووسی فر شروع شد. چون کاووسی فر در هشتم آوریل ۲۰۱۰ بازداشت شد و تا زمان بازداشت کیوان سوفسطائی که در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۰ صورت گرفت ۸ ماه فاصله داشت. ولی بهرحال برای پاسخ دقیقتر به سئوال شما باید بگویم که تعداد پناهجویانی که از سال گذشته در سوئد از طریق این نوع فعالیتها حکم اخراجشان متوقف شده تا زمان این گفتگو به ۹ نفر رسید که اسامی آنها عبارتند از: کیومرث کاوسی فر، کیوان سوفسطایئ، سیروان فروتن، محمد مهدی ملکی، مرضیه کمانگر، صنعان اشرفی، امیر نائینی، محمد توسلی و بهروز آراسته. عالم و آدم نه تنها در سوئد بلکه در سرتاسر جهان از ماجرای دیپورت هرکدام از این پناهجویان و تلاش بسیاری از سازمانها و نهادهای مدافع حقوق پناهندگی برای مقابله با دیپورت آنها خبردار شد ولی از دیپورت آن” ۲۶ نفر” هیچکس خبری نداشت.
همبستگی: آیا در حال حاضر پناهجوی دیگری در بازداشت هست که از فدراسیون تقاضای کمک کرده باشد؟
عبدالله اسدی: بلی مثل اینکه دستگیری و بازداشت پناهجویان ایرانی در سوئد تمامی ندارد. چند روز پیش یک نفر دیگر را بنام پیمان نجفی بازداشت کردند و هم اکنون در معرض خطر دیپورت به ایران قرار گرفته است. وی از فدراسیون خواسته است که به فریادش برسد. روز سه شنبه دوم اوت پلیس شهر “اوره برو” نوید میرپورزاده را احضار و در همانجا بازداشت کرد. تاریخ پرواز به ایران برای پیمان نجفی را روز جمعه ۱۲ اوت ساعت ۰۸:۳۰ دقیقه اعلام کرده اند. به این ترتیب نوید میرپورزاده و پیمان نجفی در بازداشتگاه شهر “فلن” در معرض خطر دیپورت به ایران قرار گرفته اند.
همبستگی: در این رابطه سئوالی که از شما دارم این است تا می توانید به این شکل ادامه دهید؟ راه حل چیست چه کار باید کرد؟
عبدالله اسدی: این سئوال، سئوال بسیار مهمی است تازه همه این بگیر و ببندها درست در شرایطی اتفاق افتاد که بسیاری از پناهجویان ایرانی در سال جاری در سوئد، مدتها در اعتراض به وضع موجود دست به تحصن و اعتصاب غذا زده بودند و اداره مهاجرت به آنها قول داده بود بر طبق شرایط جدید پرونده آنان را مورد بررسی مجدد قرار دهد. با این حال نه تنها گشایشی در پرونده ها ایجاد نشده بلکه مدام در حال دستگیری و بازداشت پناهجویانی هستند که پرونده هایشان به پلیس رفت است. از نظر ما این وضعیت باید مورد اعتراض عمومی قرار گیرد و بسیارمهم است که خود پناهجویان برای مقابله با تصمیمات این اداره سازمان پیدا کنند و علیه چنین سیاستی مقابله نمایند. هیچ پناهجویی نباید در قبال بازداشت و اخراج خود بی تفاوت باشد باید سیاست پناهنده پذیری دولت سوئد بشدت مورد نقد قرار گیرد. بسیاری از پرونده پناهجویان ایرانی که به درخواست آنها پاسخ رد داده اند مورد بررسی و مطالعه فدراسیون ما هم قرار گرفته است. دلایلی که در این پرونده ها وجود دارد نشان می دهد که برطبق قوانین پذیرش پناهندگان که مورد حمایت اداره مهاجرت سوئد هم می باشد برای اعلام پناهندگی آنها کافی بوده است، ولی با این حال به تقاضای پناهندگی اکثر آنها به دلایل بسیار سطحی و بی پایه و اساس پاسخ رد داده اند. پناهجویان باید در هر شهر و کمپی که هستند دور هم جمع شوند و در این مورد باهم تبادل نظر کنند و در سرنوشت خود به طور متشکل و سازمان یافته دخالت کنند. باید در همه جا فریاد بزنیم ، تظاهرات سازمان بدهیم، نامه بنویسیم، جلسه بگیریم و به هر شکل ممکن اعلام کنیم که نه تنها به ایران باز نخواهیم گشت بلکه دست به اعتراض می زنیم و اجازه نخواهیم داد هیچ پناهجوی ایرانی با توسل به زور به جهنم جمهوری اسلامی بازگردانده شود. فدراسیون برای مقابله با سیاست اخراج پناهجویان ایرانی برنامه های مهمی را در دستور کار خود گذاشته است. در این رابطه از همه پناهجویان خواسته می شود که در هر جایی که هستند به خود آیند، چون فردا دیگر دیر خواهد بود.
همبستگی: چقدر از کارفدراسیون بعنوان یک سازمان سراسری در امور پناهندگان راضی هستید؟ در مجموع طول و عرض کار فدراسیون را چگونه میبینید؟ این سازمان در روند زندگی پناهجویان چقدر تاثیر گذار بوده است؟
عبدالله اسدی: من هم راضی هستم و هم نیستم، سعی می کنم هردو جنبه را خیلی کوتاه توضیح دهم. از اینکه چنین سازمانی ۲۳ سال پیش به منظور کمک و تاثیر گذاری در روند زندگی پناهجویان تشکیل شده و تا به این لحظه بدون هیچ چشم داشتی و مستقل از سیاسی و یا غیر سیاسی بودن، مستقل از جنسیت و گرایش جنسی و مستقل از باور و تعلق فرد به هر مذهبی، از حقوق پناهجویان در خارج از مرزهای ایران بعنوان انسان دفاع کرده است و یک پای مبارزه علیه جمهوری اسلامی به عنوان عامل اصلی پناهندگی ایرانیان و عیله سیاست سختگیرانه دولتها و کمیساریای عالی پناهندگان به دلیل نقض حقوق پناهندگان مبارزه کرده است، بسیار راضی هستم و به خودم افتخار میکنم که سالهاست در این سازمان از حقوق انسانهای آواره و بی پناه به معنی واقعی کلمه دفاع میکنم. آرمانها و اهداف فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی برپایه دفاع بی قید و شرط از انسان و ارزشهای انسانی ساخته شده است به همین اعتبار فدراسیون درمیان پناهندگان و ایرانیان خارج از کشور سازمانی خوشنام و معتبر است. اما ناراضی هستم چرا که به دلیل شرایط و محدودیت های قانونی در کشورهایی مثل ترکیه، پاکستان، هند، مالزی و عراق و بسیاری دیگر با اینکه پناهجویان در بدترین شرایط زندگی قرار دارند دست و بال فدراسیون مثل اروپا باز نیست تا بتواند پناهجویان را حول خواسته های انسانی خود سازماندهی کند. به همین دلایل تاثیرات فعالیت فدراسیون در کشورهایی که به آن اشاره کردم محدود و کم تاثیرتر پیش میرود. برای نمونه تنها چند ماه بود که در یکی از شهرهای ترکیه انجمن حمایت از پناهجویان تشکیل شده بود که با برخورد شدید پلیس مواجه شد و هر کدام از اعضای این انجمن را به شهرهای دیگری تبعید کردند و دو نفر از آنها نیز در معرض خطر اخراج به ایران قرار گرفتند. ولی علیرغم محدودیت هایی که برای کار ما در کشورهای فوق وجود دارد هم اکنون در حال شکل دادن نوعی از آرایش سازمانی و سازمان دهی هستیم که امیدوارهستم که از این طریق بتوانیم قدمهای بیشتری به جلو برداریم به طوری جوابگوی نیازهای فعالیت این دوره باشد.
همبستگی: مدتی پیش ائتلافی از چند سازمان و نهاد پناهندگی بعنوان ائتلاف جهانی برای دفاع از حقوق پناهندگان تشکیل شد، فدراسیون هم یکی از سازمانهای تشکیل دهنده این ائتلاف جهانی است. آیا با تشکیل این ائتلاف تاثیری
در کیفیت کار و جغرافیای فعالیت فدراسیون ایجاد شده است و اساسا از تشکیل این ائتلاف خود شما راضی هستید؟
عبدالله اسدی: اولا فعالیتهای ائتلاف جهانی برای جلوگیری از اخراج تعدادی از پناهجویان اخراجی در سوئد از جمله کیوان سوفسطائی، سیروان فروتن، محمد مهدی ملکی، مرضیه کمانگر و صنعان اشرفی تاثیرات بسیار تعیین کننده ای داشت. دوما همان طور که در سئوال شما هم آمده است با تشکیل این ائتلاف جغرافیای فعالیت فدراسیون هم گسترش بیشتری پیدا کرده است بویژه در عراق و ترکیه و قبرس. یکی از فعالین این اتئلاف احمد فاطمی است که زمان زیادی نیست در عرصه دفاع از حقوق پناهندگان فعالیت می کند. او مسئول نهاد (برای ایرانی آزاد) و نماینده فدراسیون در این ائتلاف جهانی است و در همین دوره کوتاه نقش بسیار مهمی در عرصه دفاع از حقوق پناهندگان داشته است. سازمانهای متشکل در ائتلاف جهانی در همین مدت بخاطر یورش وحشیانه پلیس قبرس به پناهندگان و ضرب و شتم آنها به مراجع بین المللی شکایت کرد و بخاطر این موضوع دولت قبرس را بشدت تحت فشار گذاشته است. یکی از نقطه قوت های این ائتلاف این است که کلیه مکاتباتش با زبان انگلیسی صورت می گیرد به همین دلیل در مقابل اتفاقاتی که به طور روزمره برای پناهجویان در نقاط مختلف جهان اتفاق می افتد، بسیار سریع و به موقع عکس العمل نشان می دهد.
همبستگی: با تشکر از وقتی که به این گفت و گو اختصاص دادید
عبدالله اسدی: من هم از شما سپاسگذارم